TSXG ordena suspensión cautelar de 13 parques eólicos tras decisión do Tribunal Supremo
O Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (TSXG) ven de decretar a suspensión cautelar da actividade de 13 parques eólicos na rexión, e en outros 3 se rexeitaron as medidas cautelares solicitadas polas organizacións ambientalistas, en resposta a unha sentenza recente do Tribunal Supremo (TS).
A Sala lembrou en varios casos que a medida cautelar ten unha duración limitada, xa que “é unha medida que o órgano xudicial outorga para previr que o tempo que transcorre ata que se emita un fallo definitivo supoña a perda da finalidade do proceso”. O tribunal destaca que a razón detrás da medida cautelar é "a perda da finalidade lexítima do recurso", que é o efecto da sentenza. É dicir, a demora en resolver o asunto pode facer que o que xa se decidiu sexa ineficaz.
A medida, adoptada pola sección terceira da Sala do contencioso-administrativo do TSXG, xorde nun contexto no que se cuestionaron os procedementos de autorización de parques eólicos en toda España. A sentenza do Tribunal Supremo, emitida o pasado mes de decembro, xerou un cambio de paradigma na forma en que se avalían e outorgan as autorizacións para proxectos eólicos, particularmente no que respecta a os prazos de exposición pública e de acceso aos informes sectoriais.
O TSXG, ao adaptar os seus criterios ao fallo do alto tribunal, considerou necesario paralizar preventivamente a actividade destes parques eólicos para evitar posibles danos ambientais irreparables. Isto implica un cambio significativo na forma en que se aborda a concesión de medidas cautelares en casos relacionados coa enerxía eólica. Desta forma, descártase a aparencia de bo dereito en relación cos prazos de exposición pública e de acceso aos informes sectoriais como motivo para paralizar as instalacións. No seu lugar, o tribunal optou por priorizar a protección do medio ambiente e a prevención de posibles danos irreparables.
A medida cautelar adoptada polo TSXG busca asegurar que o proceso legal non perda a súa finalidade lexítima mentres se espera unha resolución xudicial definitiva. Neste sentido, o tribunal tivo en conta información obxectiva proporcionada polo Ministerio para a Transición Ecolóxica e Reto Demográfico (MITECO), que delimitou áreas non recomendadas para a instalación de enerxía eólica e elaborou informes sobre hábitats prioritarios e de interese comunitario.
Nos autos de suspensións, o TSXG prioriza o principio de precaución, prevención e precaución en materia ambiental sobre outros intereses. Ademais, afirma utilizar información obxectiva do MITECO sobre zonas que non son adecuadas para os parques e informes sobre hábitats prioritarios de interese comunitario. Os xuíces argumentan que se debe "acreditar o interese xeral" para o sistema eléctrico de cada parque específico para modificar a ponderación. A Xunta tiña a intención de declarar os parques como un asunto de "interese xeral", seguindo as directrices da UE.
Entre os parques eólicos afectados por esta suspensión cautelar atópanse Monte Neme (Carballo e Malpica de Bergantiños), Zamorra (Agolada), Touriñan III-2 (A Estrada, Cuntis e Campo Lameiro), Pico Seco (Lalín e O Irixo), Figueiras (Mondoñedo, Alfoz e Valadouro), Reboiro (Baralla, Castroverde e O Corgo), Rodeira Vila de Cruces e Lalín), Ou Cerqueiral (Cabana de Bergantiños, Coristanto e Santa Comba), Chao do Marco (Becerreá), Felga Aranga, Coirós e Oza-Cesuras), Serra do Faro (Rodeiro, Dozón, San Cristovo de Cea e Piñor), Monte Peón (A Lama) e As Encrobas (Cerceda, Carral e Ordes). Estos parques pertencen as empresas Capital Energy, Greenalia, Endesa, Naturgy, Aerogeneración Galicia (vinculada á constructora Taboada Ramos), Fergo Vento e Pena da Costa Eólica. Esta decisión terá un impacto significativo nestas empresas e comunidades vinculadas a estes proxectos, así como no sector enerxético de Galicia no seu conxunto.
Nalgúns parques, como o pico seco entre Lalín e Irixo, observouse que tanto a administración local como a autonómica outorgaron permiso debido a que se atopaban preto das eleccións, a pesar de que hai unha clara fragmentación do parque e dificultades de evacuación que non existiron ata o de agora.
Doutra banda, o TSXG desestimou as pretensións de suspensión cautelar doutros parques eólicos, como Vilartoxo (A Baña e Val de Dubra), Neboada (A Rúa, A Pobra de Trives, San Xoán de Río, Vilamartín de Valdeorras, Quiroga e Ribas de Sil) e Ou Cerqueiral (Cabana de Bergantiños, Coristanco e Santa Comba). Isto suxire que cada caso está a ser avaliado individualmente en función das súas circunstancias específicas. Esta decisión reflicte a complexidade dos conflitos de intereses en xogo e a necesidade dun enfoque coidadoso e equilibrado para abordalos.