Investimento público en repotenciación eólica: Asegurará un comportamento ambiental e legal responsable?
O Ministerio para a Transición Ecolóxica e o Reto Demográfico (MITECO) adxudica 186 millóns de euros en axudas do Plan de Recuperación, Transformación e Resiliencia con fondos Next Generation a 172 proxectos para a repotenciación circular. Estes inclúen a modernización e mellora ambiental de instalacións hidráulicas de ata 10 MW, a repotenciación de parques eólicos antigos, e a creación das primeiras plantas de reciclaxe e tratamento de pas de aeroxeradores en España. En Galicia, dez proxectos eólicos foron seleccionados para recibir subvencións do Instituto para a Diversificación e o Aforro da Enerxía (IDAE), para os que se outorgou máis de 55 millóns de euros para que poidan actualizarse.
O máis probable é que desta acción xurdan dous efectos ambientais importantes a ter en conta: por unha banda, a extracción de vellos muíños e substitución por outros máis grandes que provocará a produción de grandes toneladas de residuos de todo tipo (pas, torres metálicas, motores, refugallos perigosos...). E, por outro, as numerosas toneladas de materiais como o formigón e o metal que xa non serán útiles. Esta repotenciación implicará a existencia de menos equipos e, por tanto, sobrarán bases, as novas torres non poden aproveitar as bases existentes, aínda que, en casos illados, algunhas destas poidan chegar a ser reutilizábeis.
A economía circular debe estar presente, así o determina a lei, no proceso de repotenciación de parques eólicos que se vai a cometer en Galicia ao longo dos próximos anos. Con todo, haberá que esperar para ver como levan a cabo estes cambios.
Estas axudas públicas (e aínda que non existisen, dado que é unha obrigación legal dos propietarios) deben estar condicionadas á reciclaxe real e efectivo do cento por cento dos residuos producidos, tanto dos equipos extraídos como das toneladas de formigón e metal, que deben ser extraídas, recicladas e xestionadas por un xestor autorizado de residuos de construción e demolición. Non hai que esquecer que, segundo a lei de residuos, unha pequena parte terá que ser potencialmente reutilizable na propia obra, o resto terá que acabar destinado a unha planta de reciclaxe de residuos de construción e demolición para a súa conversión en árida reciclaxe.
Galicia foi unha das primeiras comunidades autónomas en construír parques eólicos. Con 180 instalacións, pode producir ao redor de 3.900 megavatios de enerxía. Con todo, máis dun terzo deles teñen máis de dúas décadas de historia, o que levou a varios dos seus promotores para levar a cabo proxectos de renovación para actualizalos.
Desde o MITECO espérase que as empresas poidan substituír todos os aeroxeradores actuais con outros que sexan máis avanzados, eficientes e xeren unha maior cantidade de enerxía por unidade e que, ao mesmo tempo, diminúa a cantidade de aeroxeradores presentes no territorio.
Dos dez parques aos que se lles concedeu a axuda, Naturgy posúe tres. Estes son Monte Redondo (Vimianzo), Novo (que comparte con Narón e Valdoviño) e Somozas (As Somozas) e teñen unha potencia total de 118 megavatios. A substitución destes muíños supoñerá pasar de 172 aeroxeradores reduciranse a tan só 28, diminuíndo así en 144. Para levar a cabo estas accións, que xa recibiron a Declaración de Impacto Ambiental (DIA), será necesario desmantelar a instalación actual. Naturgy afirma que utilizará as instalacións de evacuación dos parques eólicos existentes, así como parte dos edificios actuais. levará a cabo ademais a restauración das partes do recinto que non sexan afectadas polo novo proxecto.
Naturgy recibiu case o 60 % dos recursos outorgados polo IDAE para a revitalización de parques eólicos na rexión, 31,8 millóns, dos cales 12,7 millóns son para Monte Redondo; 5,6 millóns para Novo e 13,4 millóns para o de Somozas. Ademais, empresas como Iberdrola, Endesa e Engasa tamén terán a axuda do goberno para substituír as súas antigas instalacións con maquinaria máis avanzada. Con todo, non só estes dez parques serán renovados, xa que existen outros proxectos de renovación en marcha que non obtiveron os beneficios das últimas concesións do IDAE.
Na mesma convocatoria tamén se concederon incentivos para a renovación tecnolóxica e ambiental de minicentrais hidroeléctricas cunha potencia máxima de 10 megavatios. En Galicia, 13 instalacións serán beneficiarias das subvencións, sumando ao redor de 3 millóns en total. Con todo, en contraste cos proxectos eólicos, a maioría destes terán un orzamento inferior aos 100.000 euros.
Destaca neste ámbito o proxecto de Hidroeléctrica Lumymey para ampliar o uso de enerxía hidroeléctrica de Portodiz, situado no río Furelos, nas localidades de Melide e Santiso. O Goberno central ha asignado 1,2 millóns de euros para esta iniciativa para a que será substituído por unha turbina máis avanzada, nunha instalación que permitirá obter un salto neto de 32,4 metros e un caudal concesional de 5,75 metros por segundo.
Ademais, outra planta galega podería chegar a obter beneficios da convocatoria do IDAE. Trataríase do proxecto para renovar a canle e mellorar a conectividade fluvial da central hidroeléctrica Tarrío foi seleccionado para recibir 158.774 euros, a condición de que cumpra con certos criterios requiridos.