Actualidade

Galicia: os que máis lixo producen e entre os que menos reciclan

A comunidade galega é a que máis residuos recolle a través dos seus sistemas de xestión, uns datos que contrastan co feito de situarse no furgón de cola entre as que mellores cotas de reciclaxe acadan. A boa noticia é que a maior parte dos residuos son xestionados de forma legal e mediante conductos “controlados”; a mala é que se produce un malgasto de materias primas que acaban maioritariamente en vertedoiro ou, no mellor dos casos, incineradas (valorizadas unha soa vez). Ademais, non entran no camiño da circularidade, é dicir, son convertidas unha e outra vez en materias primas recicladas para a obtención de fabricación de novos produtos. Campeóns de recollida Galicia sitúase como a comunidade autónoma que recolleu a maior cantidade de residuos per cápita en 2020: 610,2 quilos por habitante. Ademais, posiciónase como a quinta comunidade que máis residuos urbanos recolleu durante 2020, situándose nas 1,7 millóns de toneladas. A comunidade galega só está por debaixo de Andalucía (4,6 millóns de toneladas), Cataluña (3,7 millóns), Comunidade de Madrid (2,6 millóns) e Comunidade Valenciana (2,4 millóns). Son datos do Instituto Nacional de Estadística (INE), na súa estatística sobre recollida e tratamento de residuos centrada no ano 2020 que ten como obxectivo a cuantificación en unidades físicas dos residuos urbanos recollidos, e destinados a tratamento final, tanto de residuos urbanos como non urbanos, por operación de tratamento. Neste sentido, a comunidade galega recolleu un total de 1,64 millóns de toneladas de residuos. No que se refire á recollida de residuos urbanos por tipoloxía, Galicia recolleu 1,46 millóns de residuos mesturados, mentres que 180.000 toneladas foron separadas. O vidro foi o material do que máis toneladas se recolleron por separado (46, 7 miles de toneladas), seguido polo papel e cartón (40,9 miles de toneladas) e os envases mixtos (32,3 miles de toneladas). A nivel nacional, as empresas xestoras de residuos urbanos recolleron 22,9 millóns de toneladas de residuos en 2020, un 0,8% máis que no ano anterior. Destes, 17,8 milóns de toneladas corresponden a residuos mesturados e 5,1 millóns a residuos de recollida separada. En termos per cápita, en España recolléronse 484,4 quilos de residuos por persoa e ano, un 0,2% máis que en 2019. Destes, 377 quilos por persoa e ano corresponderon a residuos mesturados e 107,4 quilos a recollida separada. En canto ao tipo de residuos de recollida separada, recolléronse 28,3 quilos por persoa e ano de Papel e cartón; 26,5 quilos de residuos de Animais e vexetais; e 17,5 quilos de Vidro. Dos 106 millóns de toneladas de residuos xerados en España, 3,3 millóns corresponderon a residuos perigosos (un 0,1% menos que en 2019) e 102,8 millóns a residuos non perigosos (un 20,9% menos), segundo as contas medioambientais e a estatística sobre recollida e tratamento de residuos do INE correspondente a 2020. As categorías de residuos xerados máis relevantes foron residuos minerais (41,8 millóns de toneladas), residuos mesturados (36,8 millóns) e residuos de animais e vexetais (9,1 millóns). O 96,9% dos residuos xerados en 2020 foron residuos non perigosos e o 3,1% residuos perigosos. Por outra banda, as actividades que xeraron maior cantidade de residuos no 2020 foron a Construción (30,7% do total) e o Subministro de auga, saneamento, xestión de residuos e descontaminación (20,7%). A porcentaxe de residuos reciclados sobre o total de residuos tratados aumentou 16,4 puntos entre 2015 e 2020, ao pasar do 38,3% ao 54,7%. En 2020 recicláronse 47,3 millóns de toneladas de residuos, un 3,7% menos que en 2019. O 50,4% desta cifra correspondeu a residuos minerais, o 18,2% aos metálicos e o 9,0%a papel e cartón. Os residuos reciclados que presentaron maiores taxas de crecemento foron os equipos refugados (30,9%), os residuos mesturados (16,0%) e os residuos de animais e vexetais (11,6%). Por outra banda, os residuos de madeira diminuíron un 70,0% respecto ao ano 2019. Furgón de cola de reciclaxe Galicia, cuxa xestión de residuos está liderada pola Xunta de Galicia e a Sociedade Galega do Medio Ambiente (SOGAMA), atópase á cola en recollida separada e reciclaxe no Estado. Así, segundo o MITECO, non presenta perspectivas de mellora nin de poder cumplir cos obxectivos para 2025. A Asociación para a Defensa Ecolóxica de Galiza (ADEGA) subliñou en xuño deste ano que a comunidade galega pasou de cuarta (2018) a terceira (2019) pola cola en reciclaxe. A asociación ecoloxista indicaba que o modelo de contedor amarelo de SOGAMA fracasou no obxectivo de poder cumplir os requerimientos legais da reciclaxe destes residuos. Porén, a Xunta segue intentando camuflar o fracaso de SOGAMA. Así, esquece mencionar as súas cifras “ocultando os reiterados incumprimentos legais que amosa o seu modelo e as consecuencias que para os concellos enganchados á incineración vai ter o establecemento de taxas aos tratamentos finalistas”. Neste sentido, a empresa leva case 30 anos “amosando as cifras máis baixas de reciclaxe” a nivel nacional. Así, o problema da realidade galega en materia de xestión de residuos e reciclaxe está no modelo centralizado e lineal de SOGAMA, baseado na incineración e na eliminación en vertedoiro, no tocante da reciclaxe e da compostaxe tal e como indica a xerarquía en tratamento de residuos que marca a lei.