A Nova Regulación da UE contra a Deforestación saca a debate o futuro da industria forestal
O novo regulamento da Unión Europea contra a Deforestación (EUDR) ten como obxectivo reducir a contribución da Unión Europea á deforestación e degradación forestal mundial e fomentar prácticas sostibles nas cadeas de subministración. Este terá un impacto nas empresas que producen ou comercializan madeira e os seus produtos derivados, así como noutros produtos como aceite de palma, cacao, café e caucho. O novo regulamento afectará en gran medida á industria forestal galega, xa que máis do 80% dos propietarios forestais certificados en España son galegos, sendo Galicia líder nacional en cadeas de custodia certificada PEFC.
A normativa, meticulosamente deseñada pola Comisión Europea, aborda unha ampla gama de preocupacións relacionadas coa xestión forestal e o comercio de produtos derivados da madeira. Desde a protección da biodiversidade ata a mitigación da deforestación, a regulación establece estándares máis rigorosos que pretenden garantir a sustentabilidade en toda a cadea de subministración.
O Regulamento (UE) 2023/1115 do 31 de maio de 2023, foi publicado no Diario Oficial da UE o 9 de xuño de 2023, derrogando así o anterior Regulamento (UE) n. 995/2010 (EUTR) e organizando a comercialización no mercado comunitario e a exportación desde a UE de certas materias primas e produtos relacionados coa deforestación e a degradación forestal. Entrou en vigor o 29 de xuño de 2023 e estableceuse a súa aplicación aos seguintes 18 meses para grandes empresas, ata o 30 de decembro de 2024, e 24 meses para pequenas e medianas empresas, ata o 30 de xuño de 2025.
Ademais, o Regulamento da UE sobre a madeira será derrogado a partir do 30 de decembro de 2024, e establecerase unha exención para a madeira e os produtos derivados producidos antes do 29 de xuño de 2023 e comercializados a partir do 30 de decembro de 2024.
O EUDR agregou produtos de orixe forestal que foron afectados polo EUTR, como carbón vexetal ou libros impresos. Entre os que xa se incluían sete produtos básicos como son o café, cacao, caucho, carne de vaca, soia, aceite de palma e os seus derivados. As empresas que produzan e comercialicen estes produtos deben cumprir coas obrigacións de dilixencia debida para asegurarse de que os produtos non proveñen de áreas deforestadas ilegalmente ou que causen degradación forestal.
No EUDR, do mesmo xeito que ocorría no EUTR, recoñécese que os sistemas de certificación voluntaria como o Programa para o Recoñecemento de Certificación Forestal (PEFC) son bos para o uso no procedemento de avaliación do risco das subministracións. O Sistema de Certificación PEFC garante que os bosques con este certificado en todo o mundo non só cumpran coas leis aplicables e non teñan risco de degradación, senón que tamén sexan administrados de maneira sostible en función dunha ampla gama de criterios rigorosos. PEFC componse dunha ampla rede de socios locais e sistemas de certificación en todo o mundo, o que facilita a implementación do sistema de dilixencia debida e a identificación de riscos asociados coa deforestación para garantir o cumprimento do EUDR.
O deber de coñecer a localización das parcelas das que proveñen as materias primas é un compoñente importante deste regulamento. PEFC España xa conta cunha Plataforma de Rexistro de Superficie Certificada que está a revisar para mellorar, así como un buscador público de montes certificados para facilitar a identificación dos montes certificados e ás empresas responsables que garanten a orixe legal e sostible das materias primas.
Os defensores desta nova regulación vena como un fito crucial na loita contra o cambio climático e a conservación dos valiosos recursos forestais de Europa. Argumentan que, ao impoñer normas máis estritas, a UE está a enviar unha mensaxe clara sobre o seu compromiso coa preservación do medio ambiente e a promoción de prácticas responsables no sector forestal.
As organizacións ecoloxistas afirman que este é un gran paso pero que aínda hai moito traballo por facer. A Comisión da UE "debe avaliar e incluír rapidamente outras materias primas como o millo ou outros tipos de carne", explican desde Greenpeace, así como ecosistemas críticos como praderías, turberas e humidais, o que mellorase significativamente o Regulamento.
Greenpeace pon como exemplo desta situación o caso de biomas como o Pechado. Leste está case completamente fose do alcance desta regulación, pero é onde se produce a deforestación e o 52% da soia brasileira. Tamén é onde a conversión de terras alcanzou o seu punto máis alto de sete anos en 2022, perdendo 10.689 km2.
Con todo, esta nova regulación non está exenta de críticas e preocupacións por parte dalgúns actores da industria. Desde pequenos propietarios de bosques ata grandes empresas madeireiras, moitos expresan inquietudes sobre o impacto económico e operativo das novas medidas. Temen que o cumprimento dos requisitos poida aumentar os custos de produción e reducir a competitividade das empresas forestais europeas no mercado global.
Ademais, existe unha preocupación adicional sobre como estas regulacións poderían afectar as relacións comerciais con países fóra da UE, especialmente aqueles con estándares ambientais e sociais menos estritos. Algúns advirten que as normativas poderían xerar barreiras comerciais e tensións diplomáticas, o que podería ter repercusións na economía global e na cooperación internacional en materia ambiental.
En resposta a estas preocupacións, a Comisión Europea ha prometido apoio financeiro e asistencia técnica para axudar ás empresas forestais a adaptarse aos novos estándares. Tamén se comprometeu a fomentar a innovación e o investimento en tecnoloxías que promovan a xestión forestal sostible e a rastrexabilidade dos produtos madeireiros.