A loita contra o risco de inundacións unha prioridade da norma do Dominio Público Hidráulico
O pasado 31 de agosto publicouse no BOE a modificación do Real Decreto 665/2023 sobre o “Reglamento del Dominio Público Hidráulico” (RDPH). Con esta reforma do RD preténdese, principalmente, mellorar a protección do RDPH, dixitalizar os datos e “reducir as cargas administrativas de multitude de pequenas actuacións que se realizan nas contornas fluviais”. Así como tamén instaurar unha serie de melloras como a disposición para autorizar a vertedura de augas residuais, novas medidas de protección das masas de auga subterránea declaradas en risco, ou a creación de criterios para valorar os danos causados por contaminación, entre outras cousas.
O RDPH sufriu varias modificacións desde a súa aprobación polo Real Decreto 849/1986, do 11 de abril. Isto débese a que a xestión da auga continental e do dominio público hidráulico é necesario que se adapte constantemente ás presións xeradas polas diversas actividades económicas que afectan aos recursos hídricos, así como ao impacto do cambio climático, que está a empeorar a calidade da auga.
Desde a administración afirman que “se require unha actualización do RDPH para mellorar a protección, o uso e a xestión da auga para o consumo humano”. Esta actualización, explican, debe enfocarse na simplificación administrativa e na dixitalización da súa xestión. Doutra banda, debe actualizar o marco normativo para adaptarse ás novas presións existentes sobre a xestión do Dominio Público Hidráulico (DPH).
As modificacións son parte da solución ás reformas realizadas no Plan de Recuperación, Transformación e Resiliencia (PRTR) e, en particular, ás modificacións desenvolvidas na Proposta de Decisión de Execución do Consello sobre a aprobación da avaliación do plan de recuperación e resiliencia de España. Dentro da compoñente 5, chamada "espazo litoral e recursos hídricos", o PRTR ten como obxectivo atraer investimentos para mellorar o manexo e control do DPH, así como para implementar novas tecnoloxías e tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) na administración da auga.
Aspectos destacables nesta actualización
En primeiro lugar, creáronse unha serie de melloras na normativa de protección das augas subterráneas, adaptando o texto aos avances no coñecemento sobre hidroxeoloxía, así como tamén aos cambios producidos na actividade agraria e industrial. Establecéronse tamén medidas de protección das masas de auga subterránea declaradas en risco que irán da man con novos criterios para o establecemento de perímetros de protección.
Outros aspectos destacables son as novas disposicións para autorizar a vertedura de augas residuais nas que se establece, por primeira vez, o procedemento para avaliar os danos e definir as actuacións cando se produza a contaminación puntual dun acuífero. Así mesmo, hai unha inclusión na presente modificación da prohibición de autorizar a vertedura directa de auga residual con independencia das substancias que conteña. Tamén se restrinxen as verteduras indirectas, o que require unha análise hidroxeolóxica para garantir a seguridade da vertedura para a súa aprobación.
Así como tamén destaca a implantación de novas medidas de actuación fronte a episodios de contaminación puntual e novos criterios para valorar os danos causados pola contaminación.
En relación aos cultivos forestais e o seu uso da auga, no RD establécese que se permitirán as plantacións en DPH, sempre que sexa compatible coa conservación e protección ambiental dos leitos. Doutra banda, bríndase maior seguridade xurídica aos lindeiros nos traballos de delimitación cartográfica do DPH a realizar polos organismos de conca, xa que se establece que os estudos técnicos de delimitación cartográfica deben someterse a información pública e dar traslado do contido dos mesmos aos concellos (artigo 240 ter) antes da súa aprobación.
En canto ás augas residuais e pluviais, modificáronse varios aspectos de tal forma que se consiga unha maior axilidade na tramitación. Neste RDPH introdúcense novos avances tecnolóxicos para a xestión adecuada do uso da auga mediante a dixitalización.
A administración ve necesaria a comunicación electrónica da información sobre auga derivada relacionada cos caudais ecolóxicos. Isto permite a súa certificación por parte das entidades colaboradoras da administración hidráulica homologadas. É importante destacar que en moitos organismos de conca e aproveitamentos aínda se envía información sobre o uso da auga no DPH en papel ao organismo de conca, o que fai case imposible ás administracións obter un verdadeiro coñecemento do uso da auga nalgunhas rexións de España.
Ademais, actualizáronse e melloráronse determinados aspectos na tramitación das normas técnicas de seguridade de presas, encoros, balsas e a súa titularidade. As normas serán aprobadas por un real decreto, previo informe do Consello Nacional de Protección Civil e da Comisión de Normas para Grandes Presas. Estas establecerán os requisitos mínimos de seguridade para as presas, encoros e balsas, clasificando as presas segundo a súa clasificación, e determinarán os estudos, comprobacións e accións que o titular da presa ou balsa debe levar a cabo e cumprir.
Por último, en canto aos usos do chan en zonas inundables e xestión dos episodios de choiva, esta modificación mellora e desenvolve a normativa actual, introducindo certos cambios en canto ás restricións no uso do chan en áreas inundables. E no que respecta á planificación e xestión do risco de inundación, segundo a revisión e actualización dos plans recentemente aprobados, a administración ve necesario seguir impulsando a xestión deste risco, que se viu agravado nos últimos anos debido ao cambio climático.