O Grove arranca un proxecto integral de loita contra especies invasoras
A Herba da Pampa protagoniza unha acción municipal na Semana Ibérica de loita contra invasoras
Con motivo da celebración da Semana Ibérica sobre Especies Invasoras (SEI), o Concello do Grove, en colaboración coa Asociación Galicia Ambiental e por segundo ano consecutivo, organiza unha actividade sensibilizadora en centros escolares do municipio e outra extractiva sobre a Herba da Pampa, cunha acción nunha área pública sensible de San Vicente, na conexión dos viais de acceso á zona turística, e minimizar a expansión da especie. Tras a dobre acción sensibilizadora e extractiva da planta na contorna citada, programarase para o verán unha xornada de voluntariado na que se extraerá masivamente semente (plumeiro) en toda a península, para evitar que siga a súa dispersión por vía aérea no espazo comprendido desde a zona da Lanzada ata San Vicente do Mar e de aquí á capital municipal polo vial costeiro. Esta actuación realizarase durante o período inicial de floración, antes de que a semente sexa fértil, para e, finalmente, a partir de xaneiro do 2025, realizar un programa de extracción xeral, por medios mecánicos da Cortaderia Selloana existente na zona. Será unha acción sistemática nas contornas das estradas, para evitar a súa expansión na península meca. Tarefa complicada e que deberá manterse no tempo dada a súa presenza masiva en municipios próximos para evitar que se poida volver reproducir.
Compromiso a longo prazo
O Concello do Grove e a Asociación Galicia Ambiental, que executan en Galicia, o programa plurianual LIFE Coop Cortaderia levarán a cabo así, un conxunto de accións na península do Grove para a loita contra a especie exótica invasora Cortaderia Selloana. O Concello dotarase, co apoio técnico e asesoramento xurídico do proxecto LIFE Coop Cortaderia, dunha ordenanza municipal específica, que sería pioneira en España, que impulsará e sentará as bases para facer realidade a obrigación da erradicación desta (ou outras especies, incluídas no catálogo español de especies invasores) e evite o desenvolvemento destas en terras mecas, centrándose, de forma especial, na Herba da Pampa e con posible ampliación a outras como a Uña de gato e a Cana.
Marco xurídico
En España a Ley de Patrimonio Natural y Biodiversidad Nacional (ley 42/2007 ou LPNB), establece unha garantía de conservación de especies silvestres (art. 54), así como tamén unha serie de prohibicións e deberes en canto a todo tipo de especies que habitan no territorio español.
En canto ás especies exóticas invasoras, os arts. 64 e ss. da LPNB regulan as normas básicas do Catálogo Español de Especies Invasoras (CEEI). O seu apartado 5º establece a prohibición xenérica de posesión e de transporte, cuestión importante para a Herba da Pampa. O art. 64 bis remítese ao Catálogo de Especies Invasoras de preocupación para a UE.
Así mesmo, O art. 7 do Real Decreto de Especies Exóticas Invasoras (RDEEI) establece como efectos desta catalogación "a prohibición xenérica da súa posesión, transporte, tráfico e comercio de exemplares vivos, dos seus restos ou propágulos, que puidesen sobrevivir ou reproducirse, incluíndo o comercio exterior". Por tanto, todo suxeito público ou privado está sometido a esta prohibición e a mera tenencia en leiras ou xardíns, públicos ou privados, implica a súa "posesión", á vez que o tráfico das súas sementes é un claro caso de "transporte".
No caso da Cortaderia, a súa prohibición inclúe toda España, polo que a súa expansión está proscrita en todo o territorio nacional (art. 7.2, 3 e 4). No caso de remoción de terras por exemplo en obras públicas, implicaría unha medida de fomento da súa expansión. Estes prexuízos das especies do Catálogo de EEI conleva medidas de seguimento e prevención e mesmo medidas urxentes (art. 8 e art. 9 do RDEEI).
E, segundo indícase no art. 10 do RDEEI, impóñense unha serie de medidas a tomar de xestión control e erradicación. Interesa especialmente o que "as autoridades competentes poderán requirir aos titulares de terreos que faciliten información e acceso aos seus representantes, co fin de verificar a presenza de especies exóticas invasoras e, no seu caso, tomar as medidas adecuadas para o seu control" e o que "as autoridades competentes no medio ambiente adoptarán medidas para evitar o abandono de restos de especies vexetais exóticas, fóra dos acumulados no marco de campañas de erradicación, a condición de que non supoñan un risco de dispersión". En relación coa disposición adicional segunda do RDEEI, inclúense "os exemplares asilvestrados de especies de vexetais exóticos cultivadas, de acordo ao artigo 52.2 da Ley 42/2007, do 13 de decembro".
Proxecto LIFE Coop Cortaderia en Galicia
A Asociación Galicia Ambiental forma parte do consorcio de institucións e organizacións que desenvolverá o programa LIFE Coop Cortaderia + que abarca varias rexións e comunidades autónomas atlánticas de España, Portugal e suroeste de Francia para o control da invasora Herba da Pampa. O proxecto propón avanzar no control e erradicación da Cortaderia selloana no Arco Atlántico aproveitando o efecto arrastre do anterior LIFE Stop Cortaderia (2018-2022) para profundar nas leccións aprendidas, ao mesmo tempo que se desenvolven ferramentas para a mellora da gobernanza pública e probada, fronte á invasión da Cortaderia.
Cun orzamento total de 6,3 millóns de euros, a Asociación Galicia Ambiental pretende executar un investimento próximo aos 400.000, dos que 187.528 serán achegados pola Unión Europea a través de fondos LIFE, entre outubro de 2023 e febreiro de 2028. O proxecto presentado pola organización ambientalista galega supoñerá a creación dunha decena de postos de traballo, priorizándose a incorporación de colectivos de difícil inserción ao comprado laboral.
O proxecto LIFE Coop Cortaderia + ten así un socio galego que asume directamente a súa execución, co obxectivo de materializar parte do aprendido neste e outros territorios atlánticos e colaborar activamente coas administracións locais e rexionais para contribuír a materializar parte dos obxectivos do Plan de acción xa elaborado. O principal obxectivo sitúase agora en mellorar a metodoloxía de control e xestión desta especie invasora dentro do territorio galego xerando un “territorio barreira” para a protección das zonas de interior, onde se buscará a súa erradicación.