¿Infraestrutura verde non tan verde?
A Xunta de Galicia presentou a Estratexia Galega de Infraestrutura Verde e da Conectividade e a Restauración Ecolóxicas (EGIVCRE), coa que empezará a dar os primeiros pasos para a súa implementación práctica tras a súa entrada en vigor este mes de febreiro. O propósito é establecer unha rede territorial constante de espazos e elementos, calculada en máis de 1 millón de hectáreas, que potencien a resistencia fronte ao cambio climático, favorezan a preservación da biodiversidade e favorezan ás comunidades das contornas.
Este é un instrumento de planificación exclusivo en España que cobre toda a Comunidade, pero pon especial énfase nas cidades, xa que se calcula que emiten entre un 40% e un 70% de gases de efecto invernadoiro. Acábase de publicar a convocatoria de axudas destinadas a apoiar aos municipios no fomento de proxectos que promovan infraestruturas verdes ecolóxicas en zonas urbanas e periurbanas.
A Xunta declara que é imprescindible que as cidades dispoñan de zonas verdes urbanas que contribúan a diminuír as emisións atmosféricas e a mellorar a calidade de vida dos habitantes, logrando converter as vilas e urbes de Galicia en lugares acolledores para residir, máis cómodos e que impacten de maneira positiva na saúde dos seus habitantes.
Promovendo as denominadas infraestruturas verdes, o goberno galego indica o obxectivo é reducir a existencia de equipos e infraestruturas de cemento e potenciar a vexetación nas cidades, contribuíndo a mitigar os impactos do cambio climático no planeta e, simultaneamente, ofrece vantaxes directas para as persoas.
Cun orzamento total de 2 millóns de euros e un importe máximo de 60.000 euros por proxecto, entre as modalidades de iniciativas subvencionadas destácanse a plantación de especies autóctonas que, xunto coa utilización de pavimentos naturais, axuden a construír refuxios urbanos que minimicen o efecto "illa de calor"; a xeración de novos espazos como fachadas, cubertas, muros e balcóns verdes, ademais de xardíns verticais para potenciar a biodiversidade.
A Xunta explica no seu escrito que o obxectivo é involucrar directamente ás administracións municipais na realización dos grandes obxectivos climáticos, dado que os seus esforzos e éxitos a nivel local tamén xeran impactos moi beneficiosos a escala mundial.
Ángeles Vázquez, conselleira de Medio Ambiente e Cambio Climático, resaltou que a estratexia presentada réxese pola normativa europea, estatal e galega e busca representar un cambio de paradigma na organización territorial e no compromiso con salvagárdaa da natureza ante os desafíos do quecemento global mediante unha serie de medidas a implementar desde a tripla perspectiva do territorio, do patrimonio cultural e do cambio climático.
Mediante a Infraestrutura Verde a Xunta declara que se fortalecerá a posición de Galicia como refuxio climático e destino de turismo verde e sostible. Isto axudará a posicionar á Comunidade nunha posición vantaxosa para conseguir fondos europeos destinados á restauración ambiental, dado que as institucións comunitarias están a promover accións enfocadas en recuperar a saúde dos ecosistemas, frear a diminución da biodiversidade e atenuar as consecuencias do cambio climático á vez que se impulsa unha economía máis sostible.
Sen embargo, segundo detectaron algunhas organizacións tras revisar o documento completo da Estratexia Galega de Infraestrutura Verde e da Conectividade e a Restauración Ecolóxicas non é ouro todo o que reloce neste novo plan da Xunta. Parece ser que os terreos que serían utilizados para a fábrica de celulosa de Altri en Palas de Rei xa non son considerados zona de amortiguación. Tal e como foi sinalado no novo plan, perderon a protección ambiental que tiñan de tal forma que poderían ser utilizados para a construción da macrocelulosa sen ningún inconveniente.
A delimitación de zona de amortiguación serve para protexer, con certos límites de uso, posteriormente regulados por programas específicos, hábitats de importancia comunitario prioritario onde residen especies ameazadas. Xeralmente establécese en áreas próximas a zonas baixo protección máis rigorosa, neste caso, a Zona Especial de Conservación Serra do Carreón.
A mesma Estratexia Galega de Infraestrutura Verde detalla que a composición das zonas de amortiguación: "Son áreas de territorio que actúan como tampón entre a matriz da paisaxe e os corredores ecolóxicos e espazos naturais protexidos". Segundo a Comisión Europea, estes poden incluír "grandes ecosistemas sans" ou "sistemas de gran valor natural" relacionados coa presenza de boas prácticas agrícolas. "Protexen a rede ecolóxica de influencias daniñas externas", sinala a lexislación marco do estado, "son áreas de transición onde se debe de fomentar unha compatibilización dos usos do chan".
A plataforma Ulloa Viva, en contra do proxecto de Altri, xunto a outros grupos ecoloxistas como a Sociedade Galega de Historia Natural, sinalaron o "cambio radical" do Goberno de Galicia. As organizacións ecoloxistas repiten que "unha porción significativa da delimitación" do proxecto industrial "atópase dentro de hábitats prioritarios", polo que deben ser consideradas como zona de amortiguación. Mentres tanto, a Consellería de Medio Ambiente sostén que a definición das devanditas áreas de amortiguación "é totalmente inicial e nela inclúense zonas non protexidas nas que, con todo, poden existir ecosistemas sans que se queiran protexer”.
Manoel Santos, coordinador de Greenpeace, evoca que, en decembro de 2011, esas mesmas parcelas aparecían como propostas para expandir a Zona de Conservación Especial da Serra do Carreón, algo que non se chegou a establecer.