Flavescencia Dourada, grave ameaza para os viñedos
A crecente presenza da Flavescencia dourada en Galicia, especialmente en viñedos abandonados, está a chegar a viñedos sans. Esta enfermidade, identificada en Galicia en novembro de 2022, é provocada por unha bacteria de parede celular, o fitoplasma Scaphoideus titanus, un parasito que habita en insectos e plantas. Recentemente, o organismo bacteriano recibiu o nome de Candidatus Phytoplasma vitis, e o seu portador é o Cicadelido da subfamilia Deltoceplhalinae, Scaphoideus titanus. A infección pode matar as vides novas e diminuír considerablemente a produtividade das vides máis antigas.
O seu vector insecto, S. titanus, provén do leste de Estados Unidos e Canadá, e considérase que foi introducido en Europa durante a Segunda Guerra Mundial ou mesmo antes, con portainxertos importados de Estados Unidos para loitar contra a filoxera. Na actualidade, é unha enfermidade amplamente recoñecida en Europa e atópase en oito dos países membros máis importantes da UE que producen uva (Austria, Croacia, Francia, Hungría, Italia, Portugal, Eslovenia e España), ademais de Suíza e Serbia.
O Scaphoideus pon os ovos entre agosto e setembro na cortiza, e posteriormente penétranse á diapausa ata abril, orixinando cinco estados ninfais (o estado ninfal en España prolóngase entre 5-7 semanas). Os adultos xorden durante os meses de xullo e agosto, cunha duración de ao redor dun mes. O fitoplasma propágase de maneira persistente propagándose a través dos insectos, limitándose ao floema das plantas. Só é posible obter ou inocular cando o insecto transmisor aliméntase do floema. Non existe transmisión mecánica, pero si é posible realizala mediante enxerto. O período de latencia varía entre 2-3 semanas, pero unha vez acumulado nas glándulas salivares do insecto, pode propagarse durante toda a vida do receptor, neste caso as vides.
Segundo especialistas, xeralmente realízanse dous ou tres tratamentos contra ninfas e adultos, sempre que a maioría dos ovos haxan eclosionado. Ademais, é indispensable eliminar as plantas infectadas e establecer unha zona de amortiguación de polo menos 1,3 km. Finalmente, é necesario erradicar todas as plantacións abandonadas.
Polo incremento desta enfermidade, o Consello de la Xunta aprobou un decreto no que se declara de utilidade pública a eliminación da praga da Flavescencia dourada na vide. Esta normativa dita accións preventivas e de combate, ademais das obrigacións dos operadores profesionais, propietarios de parcelas de viñedo e expertos na súa supervisión.
Terase que supervisar a presenza desta enfermidade nas plantacións e viveiros, e notificar aos servizos pertinentes a identificación de viñedos ou outras plantas residentes afectadas ou que mostren síntomas desta afección. Adicionalmente, establécense accións compulsivas para os propietarios de parcelas vitícolas na rexión inzada, como a de erradicar e destruír o máis pronto posible todas as plantas detectadas como positivas e sintomáticas. Ademais, débense poñer en práctica tratamentos fitosanitarios con insecticidas autorizados en todas as plantas do terreo inzado.
Ademais, a Xunta informou sobre a convocatoria de novas subvencións para a reestruturación e reconversión de viñedo, cun valor de 4 millóns de euros. O obxectivo aumentar a competitividade das leiras vitícolas, axustar o cultivo do viñedo ao cambio climático e progresar na súa sustentabilidade. Esperase que a loita contra esta praga contribúa a incrementar máis o nivel de fitosanitarios presentes nos solos galegos.