ADEGA alerta sobre graves riscos ambientais en As Somozas e denuncia a falta de transparencia da Xunta
A asociación ecoloxista ADEGA presentou unha denuncia ante a Fiscalía de Medio Ambiente do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (TSXG) co obxectivo de que se investiguen os posibles danos á saúde e ao medio ambiente causados polas actividades das empresas en As Somozas e ás accións da Xunta. A asociación ecoloxista reuniuse con Carmen Eiró Bouza, a Fiscal Delegada de Medio Ambiente e Incendios do TSXG, e presentoulle un informe detallado sobre os numerosos casos de contaminación que ocorreron no polígono industrial das Somozas durante o últimos dez anos.
Dacordo con os datos recompilados por ADEGA, as operacións das empresas situadas nesta área de residuos xeran continuamente verteduras e emisións, o que representa un “perigo para a saúde ambiental e dos habitantes”. Mentres tanto, as accións das autoridades a nivel autonómico e local que, polo que afirmou a asociación ecoloxista, “non cumpriron cos seus deberes de vixilancia e control”, levaron a As Somozas a converterse nun lugar perigoso de contaminación, “un verdadeiro problema na xestión de refugallos industriais en Galicia”.
Un exemplo desta situación son as verteduras de "po branco" que UTE PMA-CONTECO (antes SOGARISA) provocou durante o verán de 2022 durante as labores de inertización de refugallos perigosos con CAO (óxido de calcio ou cal viva). As outras empresas do polígono e as leiras próximas foron afectadas por grandes nubes de vapor con compostos en suspensión que se estenderon polos arredores.
ADEGA explica que solicitou información á Dirección de Calidade e Avaliación Ambiental para coñecer os resultados dos controis periódicos realizados pola Administración en aplicación do plan de vixilancia ambiental aprobado na Autorización Ambiental Integrada outorgada a SOGARISA.
Pola súa banda, a Xunta indicoulles, nunha primeira notificación, que a execución da solicitude levaría máis dun mes debido á complexidade e a cantidade de material requirido. Finalmente, ADEGA recibiu unha resposta que di que “non poden acceder á información” porque podería "interferir nun procedemento xudicial actualmente aberto" e porque entregala podería comprometer a "confidencialidade de datos comerciais e industriais". A asociación recorreu á Comisión de Transparencia para solicitar acceso á información, pero esta atópase "pendente de resolución".
A información "denegada" a ADEGA está incluída no expediente de AAI (Autorización Ambiental Integrada) que se utiliza para verificar o cumprimento das condicións impostas á empresa para o desenvolvemento da súa actividade. O procedemento de tramitación (nova concesión, modificación ou anulación) da AAI é público, e en leste en concreto ADEGA participou no período de alegacións.
Ademais, a asociación ecoloxista afirma que a presentación da denuncia na Fiscalía Ambiental foi propiciada pola “negativa da Xunta a proporcionar os datos analíticos de control da actividade da UTE PMA-CONTECO en virtude do Plano de vixilancia ambiental derivado da AAI”, e as sospeitas de que estes datos confirmarían graves irregularidades na actividade da empresa e da propia administración que poderían causar danos ao medio ambiente e á saúde.