A Xunta impulsará refuxios climáticos nos concellos galegos para combater a calor, con Ourense como proxecto piloto
A Xunta anuncia a creación de refuxios climáticos nos concellos para paliar ondas de calor como a vivida o pasado mes de xuño, un dos máis cálidos da historia. Así o explicou a conselleira de Medio Ambiente e Cambio Climático, Ángeles Vázquez. Este proxecto levarase a cabo xunto coa Universidade de Vigo para “deseñar ferramentas coas que os municipios poidan actuar neste ámbito a nivel local”.
Vázquez mantivo unha reunión cos investigadores que están a desenvolver o proxecto, que xa se atopa na segunda etapa. A Universidade de Vigo rematou a creación da metodoloxía adaptada ás particularidades dos municipios galegos, o que facilitará a elaboración de mapas de calor para administrar e mellorar zonas urbanas e rurais máis resilientes e saudables mediante a localización de refuxios climáticos.
Esa metodoloxía, detallou a conselleira, abrangue a segmentación en función da tipoloxía do municipio (considerando aspectos como a poboación, superficie, clima e se é urbano ou rural), a identificación das áreas de illas de calor e refuxios climáticos, a recompilación de datos do municipio (como temperatura, humidade e radiación solar localizados e gardados nunha plataforma central), e o procesamento de datos e creación de mapas de calor mediante ferramentas de intelixencia artificial e sistemas de información xeográfica para consulta pública e validación dos concellos.
A segunda fase comeza agora coa elaboración dun dispositivo para a captura de variables climáticas (que calquera persoa pode transportar para recoller datos nas rúas) e a súa proba. A información obtida será trasladada a un programa informático para analizala e suxerir áreas como illas de calor, refuxios climáticos e zonas de preservación da biodiversidade.
Unha vez deseñado este dispositivo, realizarase unha proba en Ourense (lugar onde se desenvolverá o proxecto piloto do mapa de illas de calor e refuxios climáticos), debido a que esta cidade galega está exposta ás temperaturas máis elevadas. Os resultados desta iniciativa poderán ser replicados nos concellos mediante a Rede Local polo Clima.
Ademais, na etapa final desta acción, o obxectivo é desenvolver unha aplicación móbil, accesible para a cidadanía, que mostrará mapas actualizados das illas de calor en cada cidade, xunto con suxestións para reducir a exposición ao calor extremo. Agárdase que estea en funcionamento a finais deste ano.
Durante a presentación deste plan, Ángeles Vázquez salientou que as últimas cifras climáticas de Galicia evidencian a necesidade de implementar accións deste tipo. O avance do último informe climático elaborado por Meteogalicia sinala que a comunidade rexistrou o mes de xuño máis caloroso da historia cunha media de 20,5 graos, o que representa un incremento de 2,8 graos sobre a media habitual neste período do ano.
As temperaturas rexistradas durante o mes foron considerablemente máis elevadas do esperado en xuño, principalmente a causa dos dous episodios significativos de calor rexistrados na segunda quincena do mesmo. A media das temperaturas máximas alcanzou os 25,4 graos, 3 graos máis do habitual, mentres que a das mínimas foi de 13,7 graos, 2,6 graos máis do habitual.
A conselleira explicou que esta circunstancia estivo fortemente condicionada polos episodios anticiclónicos da segunda quincena que, ademais de proporcionar tempo seco, achegaron masas de aire moi cálidas. En concreto, para Ourense, durante os últimos 15 días do mes só se rexistraron dous días nos que os termómetros se situaron lixeiramente por debaixo dos 30 graos e, en cambio, houbo catro días nos que se superaron os 40 graos.
Debido a estes datos preocupantes, o Goberno galego decidiu avanzar cun plan de acción contra o cambio climático que permitirá ás entidades locais identificar no seu territorio que son as illas de calor, que son os refuxios climáticos e que son áreas de conservación da biodiversidade, que poden coincidir co ámbito dalgún espazo definido como refuxio climático.
Desde o Executivo indican que o propósito principal deste proxecto é reforzar a posición da comunidade como a máis resiliente fronte ao quecemento global, coa meta final de acadar a neutralidade climática para o ano 2040. Nese marco, e como recurso adicional para acadar este obxectivo, sitúanse as axudas convocadas por primeira vez este ano e destinadas aos municipios para promover espazos verdes como solucións orientadas a previr riscos relacionados co cambio climático en áreas urbanas e periurbanas.
En total, aprobouse a concesión de 42 achegas a 35 municipios por un valor de 2 millóns de euros para impulsar iniciativas que xeren refuxios climáticos nas cidades, fomentar accións que incrementen a biodiversidade e mellorar as infraestruturas verdes e fluviais.